MACHADO DE ASSIS, JOAQUIM MARIA
Derradeiro romance de Machado de Assis, Memorial de Aires é,
para muitos, o mais autobiográfico dos livros do incomparável
Bruxo do Cosme Velho, figura maior da literatura em língua
portuguesa.
Único texto de Machado em formato de diário e segundo atribuído
ao último dos seus autores ficcionais (que surgira no romance
anterior, Esaú e Jacob), este é o «diário de lembranças» de José da
Costa Marcondes Aires - aposentado diplomata e viúvo que aqui regista, com brio e
inesgotável filosofia, as peripécias do seu pequeno círculo social, enquanto o Brasil assiste a
dois dos acontecimentos fundamentais da sua cronologia: a abolição da escravatura e a
proclamação da República.
Mosaico intimista sobre a família e a solidão, a velhice e a morte, este livro encerra o
«quinteto carioca», expressão de Jorge de Sena para os cinco grandes romances da última fase
machadiana, a que também pertencem Memórias Póstumas de Brás Cubas (1881), Quincas
Borba (1891), Dom Casmurro (1899) e Esaú e Jacob (1904).
Publicado em 1908, poucos meses antes da morte do autor, brilha, lado a lado com os seus
congéneres, com a ilustre melancolia e suprema deambulação que fazem de Machado de Assis
um dos maiores génios da literatura universal.
(Rio de Janeiro, 1839 - 1908) Brasilgo literaturaren maisu nagusitzat hartu izan da. Crisalidas poema bildumarekin (1864) lortu zuen ospea. Bere eleberriekin garaiko literaturaren moldeak hautsi zituen. Kritikari askoren iritzian, harengan du iturburua geroztik Hego Amerikako literaturan errealismo fantastikoa deitu izan den joerak. Obra nagusiak: Memórias póstumas de Brás Cubas (1881), Quincas Borba (1891) eta Dom Casmurro (1900), bere lan gorentzat hartzen dena. Kontakizun laburretan eta ipuinetan ere maisu aitortua izan da: Contos fluminenses (1872), Histórias da meia-note (1873), Papéis avulsos (1882), Histórias sem data (1884), Várias histórias (1896) Páginas recolhidas (1899), Esaú e Jacó (1904) eta Memorial de Aires (1908). Brasilgo Letren Akademiaren sortzaileetakoa eta lehenengo lehendakaria izan zen (1986).